Dit is een samenvatting van losse artikelen die in de loop van 2011 over de ooievaars verschenen

Mat Janssen presenteert het ooievaarsplan

Afgelopen woensdag 15 december 2010 werd een plan gepresenteerd voor het behoud van de Ooievaars in het Vondelpark. De avond werd georganiseerd door het Wijkopbouwcentrum Vondelparkbuurt (SOOZ), en de spreker was Mat Janssen -ooievaarsdeskundige (hoewel hij niet zo genoemd wil worden) van het Vondelpark. Er waren niet erg veel bezoekers, maar allen die 'iets hebben' met de ooievaars waren aanwezig.

Mat had echter gerekend op een minder goed geïnformeerd bezoek, en begon het praatje zoals hij dat voorbereid had. Maar al meteen werd hij onderbroken met een kritische vraag, en de discussie die daarop volgde besloeg de rest van de avond.

Eerst kwam de vraag of het dalende aantal uitgevlogen jongeren door de jaren heen te verklaren was. Komt dat door verslechterende condities zoals drukte van de renovatie en het bijzonder koude einde van het voorjaar, of komt dat doordat de ooievaars minder gevoerd worden en daarom niet genoeg voedsel aan de jongen konden geven.
Ook kwam de vraag op over de kwaliteit van de paal. Is deze niet al zo oud dat hij kan omvallen, en is het dan niet beter alvast een reservepaal te plaatsen? Een spotter merkte op dat hij afgelopen jaar meerdere ooievaars om het nest had zien vechten, dus woonruimtegebrek is er zeker. Olav Blok, die de Vereniging Vrienden van het Vondelpark vertegenwoordigde, merkte op dat hij bereid was zo nodig een nieuwe paal te faciliteren.
Daarop vroeg men zich af van wie de ooievaars waren, en of vergunningen makkelijk verkregen kunnen worden.

Verder ontvouwde Janssen een educatief programma voor scholieren en amateur-wetenschappers rond het park. Het is een ambitieus programma, waar een webcam en gps-zenders het gedrag van de dieren nauwkeurig volgen. Een beetje controversieel bleek het toen de toehoorders ieder hun eigen mening hadden over dit onderwerp, ieder gesteund door uitspraken van een bepaalde ooievaars-deskundige ergens in het land. Samenvattend bleek het dat deze deskundigen elkaar op sommige punten elkaar flink tegenspreken, en de vergadering kwam daarop tot de conclusie dat eigenlijk niemand iets weet over ooievaarsgedrag in de grote stad. Wetenschappelijk onderzoek over dit onderwerp lijkt de toehoorders dan zeer zinvol.

De avond werd afgesloten met de vertoning van een interessante film over de ooievaars in Overijssel.
Alle aanwezigen schaarden zich achter de ooievaarswerkgroep Vondelpark, en droegen Janssen persoonlijk contact op te nemen met de ooievaarsdeskundigen, en met hun kennis tot een compleet stappenplan te komen. Over vier weken komt de werkgroep weer in vergadering bijeen.

Wie is de Tweede Ooievaar?

Het grootste deel van de winter bleef een van de ooievaars eenzaam achter op het nest.
Toen, plotseling, bleek er een tweede ooievaar op het nest te zitten. In diverse blogs werd gespeculeerd dat dit het vrouwtje zou zijn die uit het zuiden teruggekeerd is. Dit was niet echt waarschijnlijk, omdat ooievaars in het algemeen pas in de tweede helft van maart terugkeren. Maar wie was die tweede ooievaar dan wel?

Paul Koene, fotograaf en bekend van de vele ooievaarsfoto's die in de foto-afdeling van deze webstek te zien zijn, stuurde met deze foto het antwoord.
De pijl op deze foto wijst in de richting van een pootring, die duidelijk op het grotere origineel van deze foto te zien is. De identificatie-code op de ring is nog niet afgelezen, maar mij lijkt het duidelijk wie deze ooievaar is.
Van Paul hoorde ik dat op het ogenblik dat de foto genomen werd, de twee een kleine ruzie hadden. Maar even later waren ze weer bij elkaar...

In de winter van twee jaar geleden was er ook een tweede ooievaar op het nest te zien. Toen is door een waarnemer van het Vogelnet Amsterdam de ring van die ooievaar afgelezen. Het bleek om een vrouwtje te gaan uit Artis.
Kennelijk heeft meneer de ooievaar -die zich eenzaam voelde- tijdens een lunch-uitstapje in Artis deze dame verleid om een bezoekje te brengen aan het nest in het Vondelpark. Dat jaar, en ook vorig jaar liep het een beetje droevig af met het Artis-vrouwtje. Zodra vrouwlief terugkwam uit het zuiden, werd het Artis-vrouwtje hardhandig verstoten uit het Vondelpark...

Laatste Nieuws

Van Mat Janssen hoorde ik dat een filmploeg van Televisie Max een korte reportage heeft gemaakt van het stel.

Ooievaarsvrouwtje is Terug

Verschillende onafhankelijke bronnen melden nu dat er sprake is van een ongeringd vrouwtje.

Volgens Peter Vos, de beheerder van het park is het vrouwtje afgelopen weekend teruggekomen. Mat Janssen, ooievaarskenner, kon ook bevestigen dat hij aan het gedrag van de twee kon zien dat hier sprake is van twee verliefde ooievaars.

Paul Koene, die een grote collectie foto's van de ooievaars gemakt heeft, meldt het volgende:

Martine reageert op de webstek met dit bericht:
"Ja, fijn dat het vrouwtje weer terug is! Ik maakte me zorgen omdat die lelijke Nijlganzen vorig jaar met hun harde geschreeuw het nest overnamen en de eieren van de ooievaars eruit hebben gekiept! Moet er niet wat gedaan worden aan die Nijlganzen?"

Ooievaarseieren Uitgekomen

Mat Janssen, die de ooievaars in het Vondelpark nauwgezet volgt, stuurde me vandaag het volgende nieuws:

"Mijn verwachting was dat de ooievaarseieren dit jaar op 3 mei zouden moeten uitkomen. Na 33 dagen broeden moesten de eerste twee eieren uitkomen, en daarna om de andere dag weer een ei.

Tot nu toe was alleen aan het gedrag van de oudervogels te zien dat alle eieren uitgekomen moesten zijn. Ze vertoonden geen keergedrag meer om de eieren om te draaien. Ik heb nog niet kunnen waarnemen dat er al gevoerd zou worden.. Maar dat kun je allen zien tijdens de wissel als de ene oudervogel terugkeert van de foerageertocht en het broeden van de andere overneemt.

Paul Koene heeft eergisteren een foto gemaakt waarop een lege dop te zien is op de rand van het nest.

Gisterenavond hebben we een tijdlang het ooievaarsnest geobserveerd. De ooievaar van dienst was voorzichtig het nest aan het schoon maken. We kwamen tot de conclusie dat er vrijwel zeker jongen zijn. Terwijl ik even met de hond naar de speelwei was heeft Paul een snaveltje over de rand van het nest zien piepen."

Foto gemaakt door Paul Koene.

Eerste Jong op de Korrel

Paul Koene is nu dagelijks te vinden bij het ooievaarsnest. Compleet met camera en telelens. En uiteraard komt de volgende primeur weer op zijn naam: Deze foto is gemaakt op 14 mei, rond 18 uur.

Paul zegt in zijn mail naar de redactie steeds maar een koppetje tegelijk gezien te hebben. Of dat steeds hetzelfde is, of weer van een ander, dat kan hij nog niet zeggen.
Opvallend is dat de ooievaar met zijn snavel op een andere plek bezig is dan waar het ene jong zichtbaar is. Dat doet vermoeden dat er nog minstens een ander jong moet zijn.

Met dank aan Paul Koene voor het ter beschikking stellen van dit beeldmateriaal.

Twee Jongen Uitgevlogen

De laatste week is het stil rond het nest. We wachten even af wat er aan de hand is. Eerdere jaren bleek dat de jonge ooievaars kennelijk op vliegoefening waren, want na een paar dagen kwamen ze weer even terug.

Sinds de geboorte van de twee ooievaars dit voorjaar zijn er geen spectaculaire dingen gebeurd rond het nest. De jonge ooievaars groeiden als kool -wat opmerkelijk is want dit is de eerste generatie in het park die niet gevoerd zijn door omstanders.
Paul Koene was regelmatig in de buurt, en maakte deze foto van de twee jongen tijdens een van hun eerste vliegpogingen. Let op hun donkere snavels.

Vorig jaar zijn er geen jongen uitgevlogen en waarschijnlijk ook niet uitgekomen. Dat was ook het eerste jaar dat er niet gevoerd werd. Er waren toen speculaties dat de ooievaars het voeren zo gewend waren geraakt dat ze niet meer zonder konden. Mat Janssen echter, de man die de ooievaars in het Vondelpark en in de rest van Amsterdam nauwlettend volgt, meende dat het mislukken van het nest kwam door het uitzonderlijke koude en natte voorjaar van 2010. Nu het blijkt dat de ooievaars zelf voldoende voedsel kunnen verzamelen voor hun jongen, lijkt het dat het slechte weer vorig jaar heeft geleid tot het mislukken van het nest.

Mat Janssen heeft zich het afgelopen seizoen achter de schermen hard ingespannen voor de ooievaars. Zo heeft hij tijdens de Dag van het Park een presentatie proberen te organiseren, maar door gebrek aan geld en andere middelen is dit helaas niet doorgegaan. Ook heeft Mat zich nog ingespannen om de jonge ooievaars te laten ringen, zodat wetenschappers kunnen nagaan hoe het afloopt met nakomelingen van dit nest. Maar helaas bleek het hier organisatorisch net te ingewikkeld om de vergunningen, de deskundigen die de dieren ringen, de hoogwerker, en het benodigde geld op het juiste ogenblik bijeen te krijgen.

Wij wensen de twee jongen en hun ouders een prettige reis naar het zuiden, en wachten op terugkeer van pa, later dit najaar.