Oog in oog met een Marter

Dode boommarter op de Overtoom

Vondelpark: 20 april 2012 door Daniël Kropveld. Revisie zondag, 13 mei 2012 15:00

Op donderdag, 19 april 2012 sprak mijn buurman mij aan en liet op zijn smartphone een aantal foto's zien waarvan dit er een was. Intussen lijkt het erop dat het om een Boommarter gaat. De vindplaats is de Overtoom ter hoogte van de Rijtuigenhof, en kennelijk is hij overreden op het ogenblik dat hij deze drukke straat probeerde over te steken. De foto's zijn om 8.20 uur genomen. De eerste melding is van 19 april om 3.45 uur, daar meldde een voorbijganger het dier op het fietspad hebben zien liggen.

De dag ervoor was het een werkdag voor de vrijwilligers van de Werkgroep Vondelpark. Onder leiding van de gedreven voorman van de hoveniers van het Vondelpark, Luis, was een groep vrijwilligers samen om te werken aan het natuurpad op de Koeweide. We maakten eerst een ronde over dit normaal ontoegankelijke gebied, en al meteen deden we een aantal waarnemingen die ons verbaasden.

Allereerst was het Luis al opgevallen dat er veel loslopende honden op de weide nieuwsgierig rondsnuffelden. Een feit dat door de vrijwilligers van de paddentrek ook al opgevallen was. Vaker glipte een hond mee, als er een lading padden in de poel losgelaten werd. Om hen tegen te houden heeft Luis een stapel stenen bij het hek gelegd als obstakel.

Toen zagen we merkwaardig grote gaten in een stapel droog hooi. We vroegen ons af welk dier zo'n groot gat zou maken. Het kon geen konijn zijn, eerder een vos. Maar de aanwezigheid van een vos leek ons onwaarschijnlijk.

Luis wilde ons toen een eend laten zien die hij dood zonder kop had aangetroffen. En toen hij het gevonden had, bleek het tot op het bot opgevreten te zijn. Alleen een karkas en wat veren waren nog te zien. Verderop had ik een week eerder een dode egel gevonden. Dat was tijdens een natuurexcursie die ik regelmatig met scholieren houd. Egels genoeg in het park, maar een dode heb ik nog nooit gezien, omdat egels eigenlijk geen natuurlijke vijanden hebben. Ik hield het op een slachtoffer van de plotseling invallende vorst, maar bleef het vreemd vinden omdat egels winterslaap houden en van dit dier alleen de stekelhuid en wat botjes resteerde.

Kop van de dode marter met een grote teek

De werkgroep ging aan het werk bij het bouwen van een avontuurlijke wilgentunnel, en aan het eind van de ochtend ontdekten we toevallig enkele vreemde sporen. Je zou denken dat het van een kat zou zijn, maar katten komen niet zo diep in het park. En verder was aan de spreiding van de afdrukken te zien dat het dier zich springend had voortbewogen. We begonnen toen al te denken aan een marterachtig dier.

De foto van de pootafdruk is gemaakt op een zandheuveltje bij het insectenhotel. Zie de schelpjes eromheen om de grootte van de poot te schatten.

De pootafdruk is geregistreerd op waarrneming.nl

Toevoeging: Volgens Martin Melchers zijn dit toch kattensporen. "In Amsterdam worden veel fretten gedumpt en die hebben een pootafdruk die sterk op die van boommarters lijkt."


Sporen van een marterachtige

Kort voor het schrijven van dit artikel moest ik plotseling denken aan nog een merkwaardig incident tijdens de paddentrek. Alle vrijwilligers maken op een afgesloten gedeelte van deze webstek een verslag van hun ronde, en ik dus ook. Daar las ik na wat er op maandag, 19 maart 2012 gebeurde rond een uur of 10 in de avond:

"Bij de Vondelkerk zag ik plotseling een dier over de weg huppelen, in een opvallend sierlijke pas. Het was heel snel, en ik kon alleen nog maar de dikke staart zien. Onmiddellijk dacht ik aan een vos en sprong van mijn fiets af de bosschages in waar het dier in was gevlucht. Ik hoopte op een mooie primeur voor hetVondelpark.net! Met mijn sterke lamp kamde ik het gebied uit, mijn camera in de andere hand klaar om te schieten. Opeens vond ik het dier, het was ingesloten tussen mij en het water. Het keek naar mij, helemaal ineengedoken en doodsbang. Meteen zag ik dat het geen vos was, ik hield het op een soort van bruine angorakat. Even dacht ik nog een foto te maken, maar wilde deze huiskat niet verder kwellen door nog eens te flitsen."

Nu ik besef dat ik vrij zeker oog in oog heb gestaan met deze boommarter, heb ik vreselijke spijt dat ik toch niet even dat knopje heb ingedrukt...

De foto's van de dode marter zijn gemaakt door R. de Man ©.


Hoe het verder ging

Via enkele contacten krijgt Luis te horen van het dode dier. Luis neemt het mee, legt het in de vriezer van het kantoor op de werf bij de Kattenlaan, en belt Martin Melchers. Deze stelt vast dat het om een 100% volgroeid boommarter mannetje gaat, en stuur het dier op naar Alterra voor sectie. Daarna gaat de beheerder van natuurtuin de Wiedijk het dier opzetten.

Het is de vierde zekere vondst van een boommarter in Amsterdam na de exemplaren uit 1987, 2004 en 2005. Alle in Amsterdam gevonden boommarters zijn tot nu toe mannetjes opzoek naar een eigen leefgebied. Begin april 2012 werd op het bedrijventerrein bij het Haarlemmermeerstation (ruim een kilometer hiervandaan) een dode steenmarter gevonden.

Alle in Amsterdam gevonden boommarters zijn tot nu toe mannetjes opzoek naar een eigen leefgebied. Naburige populaties die groeien zijn aanwezig in de duinen, in het Vechtplassengebied en het Gooi. Op 21 of 22 april laat ik op AT 5 zien hoe je de marter determineert.

Martin Melchers: "Het moet niet gekker worden."

Half mei ontving ik het sectierapport van de dode marter.

Met dank aan Martin Melchers voor aanvullingen en correcties


Reinboud - 21 April 2012 om 01:50
Ondergetekende is zo vrij geweest dit artikel aan te halen op onze facebookpagina, onder de kop 'Hoewel dood, is dit toch mooi nieuws'.

Maarten Reinboud

Debora - 22 April 2012 om 13:36
met interesse las ik het bericht over de boommarter - ook door de constatering over loslopende honden op de koeienweide. Gisteren (zaterdag 21 april '12) viel ons op,dat er ook op de schapenweide een grijze, langharige hond rondkuierde. Hij schrikte de eenden, ganzen en een ooievaar nogal op en leek op een gegeven moment in het hoge gras een nest gevonden te hebben. Het hek was dicht en de hond te groot om er tussen door te komen, dus hij moet zwemmend op de weide gearriveerd zijn. Er waren geen tekens dat er ergens een baas in de buurt was en de hond zag er wat verwaarloosd uit.

Misschien hebben jullie dit al van meer mensen gehoord, maar het leek me toch goed het te melden.

Mat Janssen - 28 April 2012 om 19:22
Marters komen wel eens ooievaars tegen. En dan ontstaat een stevige ruzie.

Hier een filmpje van een zwarte ooievaar die geconfronteerd werd met een eierdief. http://www.solon.be/3-combat-violent-entre-la-cigogne-et-la-martre-violent-struggle-between-black-stork-and-pine-marten/

Erik J.A. Vos - 15 May 2012 om 23:32
"Het heeft een tijd in het Vondelpark gewoond'. 'Het' in de zin van 'het dier' of ook bedoelende: hij of zij, gegeven de omstandigheid dat de 'kunne' van de overleden marter niet is vastgesteld of niet is bekend gegeven door diegenen die zich hebben ontfermd over het stoffelijk overschot. Niettemin een roemloos einde van dit wezen dat in zijn of haar leven zeker tienduizend maal zovaak auto's zal zijn tegengekomen als soortgenoten.
Wouter - 24 juli 2019 om 02:43
Heb een maand geleden een steen of boommarter gezien aan het begin van de Pieter Aertszstraat nr. 5 in Amsterdamse Pijp. Rond een uur of half een schoot hij weg op 10 meter afstand. Ik vermoed dat hij in het Sarphatipark nestelt of op het terrein van de gemeente (veel groen en struiken) waar ik hem zag wegvluchten. Ik ben het dier gevolgd tot de Karel du Jardinstraat waar hij onder een auto kroop en daar ben ik hem kwijtgeraakt.
Wouter - 24 juli 2019 om 02:49
Nog even dit: het dier had een volle dikke staart bijna zo groot als zijn lichaam en lichaamslengte was dat van een kat; poten waren duidelijk korter en bij het rennen maakte hij een golvende beweging. Ik heb het dier goed kunnen waarnemen vanwege de lantaarnverlichting en dichte nabijheid. Leuke ervaring, echter is niet duidelijk of het een steen of boommarter was.

Reageer op dit artikel:

Mijn naam:
Bericht:
Mijn mening over dit artikel:
Vul code in: Captcha


Categorie: 2012 Natuurpad Dieren