Vondelpark: 10 november 2011

In de bosjes tussen de Schapenweide en de Speelweide is vorige week een van de grootste bomen van het Vondelpark plotseling omgevallen. Gelukkig is er niemand gewond geraakt. Het zou heel anders kunnen zijn afgelopen als de boom de andere kant op was gevallen, over het fietspad heen.
Het betreft een populier, die vlak voor het ongeluk er nog heel gezond uitzag. Ook de beheerders van het park hebben geen vermoeden gehad dat de boom zou kunnen omvallen. Was dat wel zo geweest dan had men de boom via een noodprocedure meteen gesnoeid of zelfs omgehakt.

Hoe komt het dat een volwassen boom zoals deze plotseling omvalt?

De stam ligt er nog, en onze fotograaf heeft een foto van de wortels gemaakt. Daar zie je duidelijk dat de wortels niet diep in de grond gegroeid zijn. Hooguit enkele tientallen centimeters. De wortels kunnen niet dieper groeien omdat het hoge grondwaterpeil in het park dat verhindert. De bomen in het park moeten dus hun stevigheid halen uit de horizontale verspreiding van de wortels. Als je dicht bij de stronk staat, is het moeilijk voor te stellen dat deze enorme boom ooit in evenwicht werd gehouden door de wortels die nu afgebroken zijn.

Nog ruim een jaar geleden stonden hier een stuk of zes grote populieren dicht bij elkaar. Zo'n groep bomen geeft elkaar bescherming door de windlast gelijk te verdelen, en stabiliteit door de wortels die door elkaar gevlochten zijn.
In korte tijd zijn er twee bomen van de groep gesneuveld. Een aan de waterkant, en een aan de kant van de weg. Deze laatste is doodgegaan nadat het in de fik is gestoken. Voordat de bomen konden omvallen zijn ze gesnoeid, hun stammen staan nog recht overeind. Het is niet onwaarschijnlijk te veronderstellen dat het wegvallen van deze bomen de nodige stabiliteit in de groep verstoord heeft. Hetzelfde is een jaar of tien geleden gebeurd in de bosjes achter het Picassobeeld. Toen daar een populier omviel tijdens een storm, zijn binnen een jaar tijd nog een stuk of drie omgevallen.

Populieren zijn over het algemeen zeer onbetrouwbare bomen. Het hout is zacht, het rot snel onder invloed van vocht, en takken kunnen plotseling afbreken zonder een waarschuwend krakend geluid te geven. Het zou ons niet verbazen als binnen korte tijd een andere boom in deze groep zou omvallen.
In ieder geval is het altijd zeer raadzaam tijdens zware storm in het Vondelpark zeer alert te zijn, en vooral uit de buurt van hoge populieren te blijven.

Andere populieren die gevaar lopen over niet al te lange tijd om te vallen zijn de groep populieren bij de van Eeghenlaan. Een zwarte populier bij de ingang van Eeghenstraat; deze staat al aardig scheef. Ook staat een hoge populier aan de Platanenlaan tegenover de oude HBS scheef. Aan een kant van deze boom zie je de grond al aardig opbollen.
Al deze genoemde bomen staan trouwens onder voortdurende controle van het parkbeheer!