Vondelpark: 20 november 2013

Tijdens het voorjaar van 2013, en kort nadat de Vrienden van het Vondelpark aan stadsdeel Zuid een donatie van 30.000 euro hadden gedaan in verband met hun 100 bomenplan, begon de meest grootschalige bomenkap dat het Vondelpark in decennia heeft meegemaakt.

Het 100 bomenplan werd door de Vrienden van het Vondelpark een aantal jaren eerder gelanceerd, met als doel een plan te maken en geld ter beschikking te stellen om honderd in slechte staat verkerende bomen te redden. Opmerkelijk was dat bij de lancering van dit ambitieuze plan tijdens de voorlichtingsavond de gastspreker -de boomdeskundige Hans Kaljee, juist pleitte voor het met rust laten van zieke bomen. Maar toch werd het plan doorgezet; waarschijnlijk omdat het publicitair goed scoort om zo'n groot bedrag via het stadsdeel aan het Vondelpark te schenken.

Hoewel het kapplan al maanden van tevoren gepubliceerd was, moet de donatie van de Vrienden rond hetzelfde tijdstip als een ongelukkig toeval gezien worden. Er stonden tientallen bomen op de kaplijst, waaronder vele grote en gezichtsbepalende bomen. Het neerhalen van enkele markante bomen wekte veel beroering bij de omstanders, en ook kreeg de redactie enkele mails met een stevig protest binnen. Maar de kap was hoognodig en wij hebben er vertrouwen in dat het onderzoek naar de gesteldheid van de betroffen bomen zeer degelijk was. Zo zijn er trekproeven gedaan waarbij in de top van een boom een ketting stevig werd aangespannen, en vervolgens gemeten werd hoe de wortels zich hielden.

Het Vondelpark heeft namelijk een verre van goede bodem voor bomen. De grond is te zacht; het is een veenmoeras, het is te zuur en te slap, en de grondwaterspiegel is te hoog. Wortels komen niet dieper dan enkele tientallen centimeters, en zijn dan nog door de vocht aangetast. Ook oude populieren en wilgen zijn kwetsbaar omdat er spontaan grote takken uit de kruin kunnen afbreken.

Alle gekapte bomen zijn inmiddels vervangen door jonge exemplaren. De meeste van de jonge bomen zijn daarbij ook nog eens geplaatst op een fundament, -bestaande uit heipalen en een ondergronds vlondertje, zodat ze later minder snel zullen omvallen.

De Zwarte Populier

Een bijzondere boom is de Zwarte Populier die bij de van Eeghenplantsoen staat. Deze stond naast een prachtige Italiaanse populier, die al veel eerder is gesneuveld. De Zwarte Populier is een vrouw, en maakte in het voorjaar zoveel zaad met donzig pluis, dat het leek alsof het stevig gesneeuwd had in de buurt. Maar de boom begon steeds meer de hellen. Een groot aantal jaren geleden is er al eens een kapvergunning afgegeven, maar de Vrienden van het Vondelpark hebben daar toen bezwaar aangetekend. Na een contra-expertise, waarbij een technisch ingewikkelde elektrische dichtheidsmeting van de stam gemaakt werd (zie foto), is besloten de vergunning in te trekken.

Nu zag het ernaar uit de de kap onvermijdelijk was. De boom begon namelijk steeds meer over te hellen in de richting van het gebouw dat ernaast staat. Toen de werkzaamheden begonnen werden, en de eerste stammen neergehaald waren, bleek dat er holtes waren met daarin nesten die gebruikt werden door vleermuizen! Onmiddellijk werd de kap gestaakt in de hoop dat de kolonie zich zou hergroeperen in de nog bestaande holtes.

De resterende stam vormt nu geen gevaar meer voor het gebouw ernaast, dus het mag nu nog wel blijven staan. In het najaar zag ik dat de boom weer aan het uitlopen was, dus het ziet er naar uit dat we voorlopig nog kunnen blijven genieten van een van dit zeldzame exemplaar van een vrouwelijke Zwarte Populier!

De oktoberstorm van 2013

Tijdens de storm van eind oktober zijn er veel bomen omgewaaid. In Vondelpark wegens storm afgesloten werd er al eerder over bericht. Als de kap in het voorjaar niet was doorgegaan, zou de ravage in het park na de storm veel ernstiger zijn geweest.

Wij houden trouwens in de gaten hoe het stadsdeel het geld van het 100 bomenplan gaat besteden aan deze honderd bomen...